Ateşli havale

Dr. Çiğdem Yavrucu / Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Bebek ve çocuklarda ateş söz konusu olduğunda, anne ve babalar doğal olarak, "Ya ateşi yükselirse! Ya ateşli havale geçirirse!" gibi endişeler yaşayabiliyorlar. Yapılması gereken ise, ateşli havaleyi yakından tanımak ve ona göre önlem almak.

Ateşin vücudun bir savunma mekanizması olduğunu, aslında düşmanımız olmadığını biliyoruz. Ancak ateş durumu, nadir de olsa sonuçları olumsuz olabilecek havale aşamasına gelebiliyor.

Havale beyin hücrelerinin anormal elektriksel uyarısı nedeni ile gelişen istek dışı hareketlere, bilinç kaybına, davranışlara veya hislere verilen addır. Havalenin şekli anormal uyarının çıktığı beyin bölgesine göre değişir. Havale nöbetleri, henüz olgunlaşmamış çocuk beyninin, ani ateş yükselmesinin neden olduğu sıcaklık değişimlerine tepki vermesi olarak da yorumlanabilir. Bu durum özellikle 6 ay-4 yaş arası çocuklarda (en sık 6-18 ay) yüzde 5 oranında görülebilen nörolojik bir tablodur. 6 yaşın altındaki çocuklarda ateşe bağlı havale geçirme sıklığı yüzde 2-5 iken, aile bireylerinde ateşe bağlı havale olanlarında bu oran yüzde 8-22’lere kadar çıkar. Ateşli havale geçiren çocuklarda ileri dönemlerde epilepsi gelişme sıklığı yüzde 2’dir.

Havale belirtileri

* Yüksek ateş,

* Bilinç kaybı,

* Vücudun kilitlenmesi,

* Kasılmalar,

* Göz kayması veya bir noktaya sabitlenme,

* Solgunluk,

* Nöbet sonrası baygınlık halidir.

• Tehlikeli durumlar

* Ailede epilepsi olması,

* Havale süresinin 15-20 dakikadan uzun sürmesi,

* 3’ten fazla havale geçirilmesi,

* İlk havalenin 1 yaştan önce veya 4 yaştan sonra olması durumunda kalıcı değişiklikler olabilir.

• Havalede yapılması gerekenler

* Hava yolu açık tutulmalı,

* Eğer büyük çocuksa sert bir zemine yatırıp yan konuma getirilmeli,

* Bebeğin ateşini yavaş yavaş indirmek için giysileri çıkarılmalı ve bebeğin başına, göğsüne ılık bezler koyulup vücudu ılık su ile silinmeli,

* Ateş düşürücü parasetamol içeren fitil kullanılabilir,

* Eğer bebeğin soluk alıp vermesi güçleşirse, çeneyi her iki tarafta alt kısmından kavrayarak ileriye geriye hareket ettirmek suretiyle bebeğin soluk alıp vermesine yardımcı olunmalı,

* Doktor aranıp hızla en yakın bir sağlık kuruluşuna başvurulmalı.

• Havalede yapılmaması gerekenler

* Bebek havale esnasında kesinlikle küvete sokulmamalıdır; tehlikeli olabilir.

* Bebek havale esnasında kusmaya başlarsa, yüzükoyun ya da yan yatırılmalı; kesinlikle sırt üstü yatırılmamalıdır.

Editörün notu: Uzmanımızın ateşle ilgili diğer yazılarını da mutlaka okuyun.