Ateşli çocuk ne zaman doktora götürülmeli?

Dr. Çiğdem Yavrucu / Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Genellikle anne-babalar, çocuklarının ateşi çıktığında endişelenerek, koşa koşa doktora giderler. Oysa öncelikle sakin olunmalı ve çocuğun ateş ölçümünü evde yaptıktan sonra doktora gitme durumu değerlendirilmelidir. İşte çocuğunuzda ateş yükselmesi halinde doktora gitmenizi gerektiren durumlar…

Yenidoğan döneminde (İlk 1 ay): Bu dönemdeki bebeklerde immun (bağışıklık) sistem yeterince gelişmediği için enfeksiyonlara karşı yeterli ve güvenilir yanıt veremezler. Çok yüksek olmayan bir ateş dahi menenjit ve zatürre belirtisi olabilir. Genel olarak ateşi olup da başka bir bulgusu olmayan bebeklerde yüzde 7 oranında ciddi bakteriyel enfeksiyon riski vardır. Bu nedenle zaman kaybetmeden doktora götürülmeli, tetkik ve tedavileri yapılmalıdır. 38 derece ve üzerindeki her ateşli durumda mutlaka gidilmelidir. Çocuk fazla giydirilmiş ve üstü çok kalın olarak örtülmüş bir durum varsa ateşin yalancı olarak yüksek çıkmasına sebep olabilir. Çocuğun giysileri çıkarılır, üstü inceltilip 30 dk beklenir ve ateş tekrar ölçülür. Eğer ateş normal olarak ölçülürse çocuk ateşsiz kabul edilir.

1-3 aylık bebeklerde: Bu dönem viral enfeksiyonların en sık görüldüğü dönemdir. Bu dönemdeki bebekler, bağışıklık sistemi henüz yeterince gelişmediği ve etkin yanıt sağlayamadığı için mutlaka hastaneye götürülmelidir. Hasta görünümlü (toksik / beslenmeyi reddeden, aşırı huzursuz) ateşli bebekler ise hastaneye yatırılmalı, tetkikleri yapılmalı ve gerekli tedavilere zaman kaybetmeden başlanmalıdır.

3 ay-3 yaş arası dönemde: Ateş makattan 38-38.9 derece arasında seyrediyorsa, 3 günden uzun sürerse, çocuk beslenmeyi reddediyorsa, aşırı huzursuzsa, solunum sıkıntısı ve ishal gibi bulgular da eşlik ediyorsa 3 günü beklemeden gidilmelidir. Eğer ateş 39 derece ve üzerinde ise ve ateş düşmüyorsa; herhangi bir durum dikkate alınmadan çocuk hastaneye götürülmelidir.

• Ne zaman ateş düşürücüler kullanılmalı?

Ateş düşürücü ilaç kullanımının önerildiği ateş sınırı 39-39.5 derece olmalıdır. Çocuğun ateşinin hızla düşürülmesi kesinlikle doğru değildir, termoregülasyonu (vücut sıcaklığını kontrol eden mekanizmaları) bozar.

Parasetamol: Ağızdan veya fitil şeklinde makattan kullanılır. Ağrı kesici ve ateş düşürücü etkinliği vardır, 4-6 saatte bir doktor bilgisi dahilinde ve doktorun önerdiği dozda verilebilir. (Kilo başına 10 mg)

İbuprofen: Ateş düşürücü ve ağrı kesicidir, aynı zamanda antienflamatuar etkinliği vardır. Yani iltihabi reaksiyonları iyileştirir. (kilo başına 5 mg)

Yüksek ateş durumlarında bu ilaçlar dönüşümlü olarak verilebilir. Parasetamol karaciğerden, ibuprofen böbrekten atıldığı için bir organı devamlı yormak yerine ağırlığı ikiye bölünmüş oluyor. Yalnız dikkat edilmesi gereken bir şey var ki dozlar oldukça önemlidir, yüksek dozları toksik etki yaratabilir.

Aspirin: Aspirin kesinlikle vermeyin! Çocuklarda viral hastalıklarda aspirin verilmesi (REYE SENDROMU) adında karaciğer yetmezliğine sebep olabilecek tehlikeli bir komplikasyona yol açabilir. Ayrıca aspirin midede rahatsızlık ve mide-bağırsak kanaması gibi yan etkiler yapabilir.

• Ateşli durumda antibiyotik kullanılmalı mı?

Çocuk ateşlendiğinde doktor gerekli görmedikçe antibiyotiğe başlanmamalıdır. Özellikle menenjit ve zatürre gibi hastalıkların başlangıçları basit soğuk algınlığı gibi olabilir ve ağızdan verilen antibiyotikler tanıyı geciktirebilir. Ama eğer ateşin sebebi bakteriyel enfeksiyon ise antibiyotiğe, doktorun uygun gördüğü dozda başlanabilir.

• Antibiyotik tedavisi sonucu ateşi düşmezse…

Doktor tarafından bakteriyel bir enfeksiyon olduğu düşünülerek hastaya antibiyotik başlanmışsa ve yanıt alınamamışsa tekrar doktora başvurulmalıdır. Kan ve idrar tetkikleri yapılmalı ve gerekli görülürse hastaneye yatırılarak tetkik ve tedavisine devam edilmelidir.

Editörün notu: Uzmanımızın ateşle ilgili diğer yazılarını da mutlaka okuyun.