Gıda güvenliğine dikkat!

Beslenme ile ilgili en popüler konu “ne yemeli, ne yememeliyiz” olsa da, en az bu kadar önemli bir konu daha var aslında: Gıda Güvenliği. Bu konuda nelere dikkat etmemiz gerektiği ile ilgili sorularımı, TMMOB Gıda Mühendisleri Odası İstanbul Şubesi Gıda Yüksek Mühendisi Okşan Altaş’a yönelttim.

• Gıda güvenliği nedir?

Gıda güvenliği, gıda kaynaklı hastalıklara neden olmamak için gıdaların mikrobiyolojik, fiziksel ve kimyasal tehlikelere maruz kalmalarının engellenerek hazırlanması, işlenmesi, muhafaza edilmesi ve tüketicilere sunulmasıdır. Güvenli gıda, besleyici değerini kaybetmemiş, bozulmamış, bulaşmalardan arındırılmış gıdalardır. Gıda güvenliği tarladan çatala kadar devam eden bir süreçtir.

• Gıda güvenliği hangi gıdalar için kullanılan bir kavramdır ve bu gıdalarla ilgili nelere dikkat edilmelidir?

Gıda güvenliği tüm gıdaları kapsar. Özellikle dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıralayabilirim:

1. Çabuk bozulabilen et, balık, tavuk gibi besinler alışverişin sonuna bırakılmalıdır. En fazla 1 saat içerisinde buzdolabına konulmalıdır.

2. Dondurulmuş gıdalar alışverişin sonunda alınmalı, çözünmemiş olarak satın alınmalı, en kısa sürede, çözünmeden derin dondurucuya yerleştirilmelidir.

3. Çözünmüş gıdalar tekrar dondurulmamalıdır.

4. Kabuğu kirli, çatlamış, üzerinde üretim tarihi bilgisi baskısı olmayan yumurtalar satın alınmamalıdır. Yumurtalar buzdolabında ve yıkanmadan muhafaza edilmelidir.

5. Açıkta satılan, kaynağı bilinmeyen sütler satın alınmamalıdır. Etiketli, pastörize veya uzun ömürlü sütler tercih edilmelidir. Ambalajlı süt açıldıktan sonra buzdolabında en fazla 2 gün süre ile muhafaza edilmelidir.

6. Çiğ sütten yapılmış, olgunlaşmamış peynirler satın alınmamalıdır.

7. Baklagiller, tahıllar, kuru gıdalar nemli, küflü ve böceklenmemiş olmalıdır. Muhafazaları, güneş görmeyen, serin ve kuru ortamda yapılmalıdır.

8. Ambalajı darbe almış, şişmiş konserveler satın alınmamalı ve kullanılmamalıdır.

9. Taze meyve sebzeler buzdolabında sebzeliklerde, diğer gıdalara temas etmeyecek şekilde muhafaza edilmelidir.

10. Etiketsiz gıdalar satın alınmamalıdır. Etiket üzerinde üretici firma bilgileri, üretici firma işletme kayıt numarası, üretim tarihi, son kullanma tarihi veya tavsiye edilen tüketim tarihi, içindekiler bilgisi, besin değerleri bilgileri, alerjen uyarıları, kullanım ve muhafaza talimatı bilgileri olmalı, net miktar ve menşei bilgileri yer almalıdır.

11. Buzdolabında çiğ ve pişmiş gıdalar birbirine temas etmeyecek şekilde muhafaza edilmelidir.

12. Çiğ yumurta ile hazırlanmış gıdalar tüketilmemelidir.

13. Patates serin ve karanlık yerde muhafaza edilmelidir. Filizlenmiş patatesler tüketilmemelidir.

14. Meyve ve sebzeler yıkanmadan tüketilmemelidir.

15. Pişmiş yemekler buzdolabında en fazla 2 gün süre ile bekletilmeli, yemekler yeneceği kadar ısıtılmalıdır. Isıtma sıcaklığı en az 80°C olmalıdır.

16. Kıyma, hazırlandıktan sonra buzdolabında muhafaza edilmeli ve en fazla 2 gün içerisinde tüketilmelidir.

• Hamilelik ve çocukluk dönemlerinde gıda güvenliği ile ilgili nelere dikkat edilmeli?

Gıda kaynaklı hastalıklar özellikle çocuklar, hamileler ve yaşlılarda ciddi tehlikeler oluşturur. Bu sebeple gıdaların hazırlanmasında ve tüketilmesinde daha dikkatli olunmalıdır. Bu dönemlerde örneğin;

• Az pişmiş et ürünleri tüketilmemelidir.

• Açıkta satılan yiyecekler tercih edilmemelidir.

• Çiğ tüketilecek meyve ve sebzeler özenle yıkanmalıdır.

• Pastörize olmamış süt ve süt ürünleri tüketilmemelidir.
  

• Gıda güvenliği hakkında dikkat edilmesi gereken diğer önemli noktalar neler?

• Gıda güvenliğini sağlamak sadece gıda ile mümkün değildir. Hem kişisel hijyen hem de kullanılan araç ve gereçlerin hijyeni de sağlanmalıdır.

• Doğru el yıkama alışkanlığı kazanılmalıdır.

• Kırık, çatlak, ezik araç ve gereçler kullanılmamalıdır.

• Çiğ gıdada kullanılan bir mutfak ekipmanı pişmiş gıda için kullanılmamalıdır. Örneğin; çiğ tavuk eti doğranan bıçak ile ekmek kesilmemelidir.

• Bütün bunlarla beraber tat, koku ve görüntüsünden dolayı şüphelenilen gıdalar tüketilmemelidir.