Sağlıklı çocuk yetiştirmenin 5+1 kuralı

Bebeklikten gençlik dönemine kadar olan süreçte sadece çocuklara özel hizmet veren bir sağlık kuruluşu olan Klinilk'in birbirinden deneyimli uzmanları, sağlıklı çocuk yetiştirmede anne-babalara yol gösterecek 5+1 altın kuralları sıraladı.

• 1-Emzirme ve doğru beslenmede sabırlı olun!

- Dr. Gülnihal Şarman / Çocuk ve Yenidoğan Hastalıkları Uzmanı

Çocuklarınızı yetiştirirken onlara sağlıklı besinler sunmak ve onların da bunları iştahla yemesini sağlamak anne-babalar olarak en büyük umudunuzdur. Son yıllarda sıklıkla sözü edilen ‘Kritik ilk 1000 gün’, büyümenin anne karnındaki ilk anlarından 2 yaşın sonuna kadar geçen dönemi kapsar. Sağlıklı beslenmenin temelinin atıldığı ilk 1000 gün, sağlıklı bir erişkinliğe doğru atılan en önemli adımdır. Bebeklerin ne kadar ve ne zaman yiyecekleri konusunda kendi iç donanımları geliştirmeleri ilk aylardan itibaren başlar. Ek besinlere geçiş, sağlıklı beslenme alışkanlığının başladığı çok kritik bir dönemdir. Bebeklerin yeni tatları deneyimleyerek tüm yaşamına yansıyan beslenme alışkanlıklarının tohumları atılır. Video kayıtlı araştırmalara göre yeni bir besini denerken yüzünü ekşiten bebek aslında bir şaşkınlık ifadesi gösterir. Bu reaksiyonun besin reddi olarak değerlendirilmemesi gerekir. Bebeklerin reaksiyonlarını takip ederek beslenmelerini yönlendirmek son derece önemlidir. Bu yaklaşıma ‘duyarlı besleme’ denir. Nasıl yeni yürümeyi öğrenirken düşüp kalkmalarını bekliyorsanız, yeni besinleri deneyimlerken bazılarını ilk seferde beğenmeyip bunlara yavaş yavaş alışmalarını da normal karşılamalısınız.

• 2-Aşıyla yaşam kalitesinin artmasını sağlayın!

- Prof. Dr. Mehmet Vural / Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Son dönemde aşı konusunda farklı görüşler var. İnsanoğlunun ömrü uzuyor. 18. Yüzyılda insanlar 30 yaşına kadar yaşarken, bugün ortalama yaşam şansı ülkemizde 75-80 yaş aralığındadır. Bu uzun yaşamın sırrı bilim ve teknolojinin gelişmesiyle sağlanan daha iyi hijyen, daha iyi çevre koşulları, daha iyi beslenme ve tabii tıptaki ilerlemelerdir. Aşılar tıptaki en önemli buluşlardandır. Çocuklarınızın hem yaşam şanslarını hem de yaşam kalitelerini arttırmışlardır. Ülkemiz aşılama konusunda birçok Avrupa ülkesinden ve Amerika’dan daha iyi durumdadır. Aşılamadan uzaklaşan bazı Avrupa ülkelerinde tekrardan kızamıktan ölümler başlamıştır. Halkın aşıdan uzaklaşmasına sebep olacak mesajlardan kaçınmanız ve aşılamaya aynı heyecanla devam etmeniz, çocuklarınızın sağlığı için çok önemlidir.

• 3-Hijyene önem verin

- Prof. Dr. Barbaros Ilıkkan / Çocuk ve Yenidoğan Hastalıkları Uzmanı

Sağlıklı çocuk yetiştirmenin bir diğer altın kuralı hijyendir. Hijyenin kelime anlamı sağlıklı bir yaşam için kişisel ve toplum olarak alınan önlemlerin tümüdür. Anne-baba olarak çocuklarınızın kişisel hijyenlerini sağlamak ve onlara öğretmek temel görevleriniz arasındadır. Hijyen eğitimi kişisel ve toplumsal sağlığımız için yaşam boyu devam etmelidir. Kişisel hijyen el yıkamayla başlar; vücut hijyeni ve tükettiğiniz gıdaların hijyeni ve yaşam alanlarınızda hijyen günlük hayatınızda rutin olarak uygulanması gereken öğretilerdir. Çocuklarınıza önce kişisel hijyenlerini sağlamalı ve ardından toplumsal hijyen eğitimi vermeli. Çocuklarınıza hijyen eğitimi vermenin en kolay yolu; onlara bu konuda örnek olmak ve eğlenceli hale getirecektir.

• 4-Dijital ekranın kullanımına dikkat edin!

- Dr. Demet Ilıkkan / Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Günümüzde çocuk gelişimi üzerine etki gösterebilen faktörlerden biri de dijital ekranlardır. Dijital ekranın çocuk gelişimi üzerine etkisi, başta çocuğun yaşı olmak üzere, bu ekranda ne izlediği, yalnız mı izlediği, ne süre ile izlediği, dijital ekranı sadece seyirci olarak mı yoksa daha aktif olarak mı kullandığı gibi faktörlere göre değişir. Bebeklikten itibaren çocukluk çağında dijital ekran kullanımının olumlu ve olumsuz yönleri olduğunu da unutmamak gerekir. Olumsuz yönleri arasında küçük çocukların dil gelişimi ve iletişim becerilerinin ilerlemesindeki etkiler, olumlu yönleri arasında ise büyük çocukların göreceli kısa bir sürede içinde ve kolaylıkla elde edebileceği bilgiler, tecrübeler sayılabilir.

• 5-Hareketli ve sportif yaşamı benimseyin!

- Dr. Deniz Üşümüş / Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

Erken yaşlarda fiziksel aktivite alışkanlığı ile birlikte kazanılacak iyi bir beslenme alışkanlığı çocuğun sağlıklı bir erişkin olma şansını daha da artırır. Anne-baba olarak ilgilendiğiniz bir spor varsa bunu ve becerilerinizi çocuğunuzla paylaşıp spor aktivitesinden zevk alınabileceğini öğretin. Günümüzde yapılan çalışmalarda gösteriyor ki, erken yaşta başlayan fiziksel aktiviteler sayesinde büyüme ve gelişme daha iyi seyreder. İlerde oluşabilecek diyabet, hipertansiyon ve obezite gibi hastalık risklerini azaltır, kemik yoğunluğunu arttırır. Çocuğun kişisel ve sosyal gelişimine katkı sağlar ve bu yolla kendine güveni geliştirir. Bir konuya yoğunlaşma (konsantrasyon) yeteneği kazandırır.

• 6-Tutarlı Anne-Baba Olun!

- İnci Vural/ Pedagog

Günümüzde anne-babalar bir yandan kendi ebeveynlerinin kendilerine davrandığı gibi olmamaya çalışırken; bir yandan bunun yerine koyacak bir model bulmakta zorluk çekerler. Anne-babalar internetten ve kitaplardan okudukları bilgilerle bir yol bulmaya çalışıyorlar, ama göl maya tutmuyor. Dolayısıyla çocuklar karşılarında genelde bir öyle bir böyle davranan anne-babalar görüyorlar ki; bu da aslında tutarlı şekilde yanlış yapan bir ebeveynden bile daha kötü bir durum. Zira sürekli tekrarlayan yanlış bile bir süre sonra doğru gibi olmaya başlayabilir. Ancak karmaşık tepkiler, çocuk için ciddi şekilde anne-babaya karşı güveni zedeleyen daha sonra da çocuğun kendisine güvenini sarsan bir sonuca götürür. Bu noktada anne-babalara çocuk gelişimi kitaplarının yanı sıra çocuk kitapları okumaları önerilir. Ebeveynler sadece hap gibi tavsiyeler ve disiplin kitapları okumak yerine, çocukların iç dünyalarını, beklentilerini, hayallerini daha iyi anlamak için çocuk kitapları da okumalıdırlar.